FLY WHEELER: MACHT OF GEZAG
18/04/2024
Ik ga in deze 2e flywheeler verder op de 1e waarin ik het had over wat ons drijft. Er zijn een paar fundamentele vragen waar je als persoon en leider best even bij stilstaat, jezelf observeert en over reflecteert en zo eerlijk mogelijk in de spiegel in de spiegel kijkt. Je bent er toch alleen mee. Wat leidt jou? Hoe leid jij? Word je gedreven door macht of impact? Hoe goed voelt het om macht te hebben of impact te hebben? Of hoe zet je macht in om impact en invloed te hebben? En hoe vermijd je dat macht de verkeerde impact en invloed heeft? Met macht is er op zich niks verkeerd. Als het op gepaste wijze voor gepaste doelen wordt ingezet. Scherp geformuleerd gaat macht over ‘het vermogen om zijn wil tegen weerstand door te zetten’. (Bauer-Jelinek) Doorzetten als je aan je noden wil voldoen. Nog anders gezegd is macht ‘de actieve mogelijkheid zonder voorafgaande toestemming van de ander veranderingen tot stand te brengen in diens reële situatie’.(Rahner) Macht is er ook in soorten: Ik maak in mijn boek ‘Risico verzilveren. Over wendbaar en onverstoorbaar leiderschap’ graag gebruik van enkele gedachten van Mauk Mulder, een Nederlandse autoriteit op vlak van denken over macht. In logica van de macht onderscheid hij vier soorten macht : 1.sanctiemacht houdt in dat je kunt belonen of straffen. Als leider kan je bijvoorbeeld een bonus geven, iemand wel of niet promoveren, enz. 2.formele macht, daarover beschikt bijvoorbeeld de belastingambtenaar die jou kan beboeten na de controle van je boeken of de politie die je rijbewijs kan afnemen. 3.expertmacht ontleen je aan je expertise. Het advies van mijn geneesheer zal ik op basis van zijn/haar expertise makkelijker ter harte nemen. 4.model- of identificatiemacht heeft iemand over mij, omdat ik zoals die persoon wil zijn en handelen. Hij of zij inspireert me. Dit laatste ligt al dicht bij gezag. Ik wil iemand volgen omdat ik hem wil volgen omwille van de credibiliteit en vertrouwen die hij/zij bij mij opgebouwd heeft. Als je je macht gedoseerd en op het gepaste moment inzet en er niet te veel gebruik of misbruik van maakt zal je macht langzaam maar zeker omgezet worden in gezag. Als je je macht teveel gebruikt of misbruikt creëer je een omgeving waarin je misschien gevolgd wordt, of men de indruk wekt je te volgen omwille van de schrik of angst voor de mogelijke gevolgen als men dat niet zou doen. Je maakt het meer en meer psychologisch onveilig voor mensen in je omgeving. Hier begint het risico te ontstaan dat je als persoon en leider geïsoleerd geraakt en minder echte verbinding hebt met je mensen en zo niet meer het beste van je team, organisatie en samenleving naar boven haalt. Het risico ontstaat dat er potentieel en mogelijkheden niet benut worden. Het neerwaarts risico neemt toe, het opwaarts risico neemt af.
ZINNEN: een paradox uit onze Rules of Engagement - en een bijzondere afbeelding
10/04/2024
Elke twee weken kiest Frank Philippaerts, partner bij FLY, een citaat dat hem is bijgebleven en dat op een of andere manier aansluit bij ons werk als leiderschap coaches, trainers en consultants bij FLY. “Hoe meer je geeft, hoe meer je krijgt.” Deze keer een zin waarvan de oorsprong mij onbekend is. (Ik zou begot niet weten wie dat voor het eerst bedacht en neergeschreven heeft. In dit geval doet het er ook niet echt toe, denk ik.) Bovenstaand zinnetje is het eerste van een aantal ‘rules of engaments’ die we bij de aanvang van leiderschapstrajecten en teamcoachings met alle aanwezigen afspreken. Die afspraken maken het onder andere mogelijk om op een zo veilig en effectief mogelijke manier te leren - van, met en over elkaar. Deze paradoxaal klinkende afspraak (en zin) is er een die vaak binnenkomt en blijft hangen. Twee weken geleden nog, bijvoorbeeld, werkte ik met het directieteam van een ambitieuze en snelgroeiende onderneming. Ik heb het voorrecht al enkele jaren met hen te kunnen samenwerken. Bij de check in (we gingen twee dagen off site) zei een van hen dat ze zich die zin heel goed herinnerde van een vorige teamcoaching. En waarschijnlijk bedoelde ze daar ook mee dat ze had ervaren dat in alle openheid, kwetsbaarheid en transparantie oprechte gesprekken voeren met elkaar de kansen op wederzijds begrip én gedragen beslissingen doet toenemen. Belangrijk bij dat zinnetje is dat het niet gaat over ’geven om te krijgen’, het gaat niet om een koele transactie. Het heeft eerder te maken met de overdachte en doorvoelde keuze en bereidheid om je te tonen in al je kwetsbaarheid. Dat is geen oproep om in je blootje te gaan staan als het te koud is of er hagel uit de lucht kan vallen. De juiste condities – denk onder andere aan vertrouwen, veiligheid, vertrouwelijkheid - dienen aanwezig te zijn om de mist in de kamer te laten optrekken. De onderliggende paradox is dat je de kans op veiligheid in je team of bij andere gesprekken net ook vergroot door meer van jezelf te laten zien. Vaak wordt dat door anderen ervaren als een uitnodiging om ook zelf de maskers en andere pantsers af te zetten zodat besproken kan worden wat echt belangrijk is voor het team en de organisatie: hoe meer je geeft, hoe meer je krijgt. (Een andere rule of engagement bij aanvang van onze programma’s is “what happens in Vegas, stays in Vegas.” Die werd oorspronkelijk bedacht door een Amerikaans reclamebureau dat een campagne voor Las Vegas maakte als toeristische bestemming. ‘Nuff said.) Afbeelding: Dit krijg je als je een afbeelding laat generen door een AI machine, met als opdracht: “polaroid foto die in figuurlijk betekenis illustreert dat hoe meer je geeft, hoe meer je krijgt in een professionele relatie op vlak van psychologische veiligheid en feedback”. Heerlijk toch?
FLY WHEELER: Wat drijft en motiveert jou? Wat wil je echt? Wat zijn jouw psychologische behoeften?
03/04/2024
Ik (@Leon Vliegen) wil samen met FLY en jullie een ‘FLY WHEELER’ beweging laten groeien. Een vliegwiel is een mooie metafoor voor diepgaande en duurzame verandering en groei. Dat doe je niet in een vingerknip. Je brengt een vliegwiel op gang en in beweging. In het begin loopt dat wat stroef en kost het veel inspanning en energie. Eenmaal het op gang begint te komen gaat het alsmaar sneller en lijkt het meer en meer vanzelf te gaan. Wil jij ook zo’n FLY WHEELER worden? FLY wheel is tevens het woord dat we bij FLY gebruiken voor ons ‘Leadership agility wheel’, of ‘FLY wheel’zoals we het nu noemen. Een werkmodel en instrument voor persoonlijke groei dat mee de kern vormt van mijn boek ‘Risico verzilveren. Over onverstoorbaar en wendbaar leiderschap’.Ik ben van plan om tweewekelijks een ‘FLY wheeler’ te publiceren over leiderschap, persoonlijke groei en ontwikkeling.Om echt beweging op gang te brengen nodig ik jullie uit om te reageren en het gesprek aan te gaan. Zo dat we allemaal kunnen leren en ‘FLY wheeleren’. Wat drijft jouw keuzes en beslissingen? Wat trekt en houdt jouw vliegwiel op gang?In mijn boek ‘Risico verzilveren. Over onverstoorbaar en wendbaar leiderschap’ vind je impliciet en expliciet heel wat terug over motivatie en motivatoren. Wat drijft jou en zet of houd je in beweging?. Welke psychologische noden of behoeften drijven jou?. Welke doelen streef je na en resultaten wil je bereiken?. Wat zet jou aan om te groeien en veranderen?. Ik zal in dit stuk twee gevalideerde motivatie theorieën samenbrengen en je een kader bieden om je eigen psychologische behoeften en motivatoren te onderzoeken : de zelfdeterminatietheorie van Deci en Ryan en de motivatietheorie van McClelland, ook bekend van het ijsbergmodel. Deci en Ryan spreken over 3 psychologische behoeften die mensen motiveren om te groeien en veranderen: autonomie (autonomy). verbondenheid (relatedness). competentie (competence). McClelland heeft het over 3 psychologische behoeften: macht of impact (power or impact). verbondenheid (affiliation). presteren (achievement). Hij heeft er later nog een vierde aan toegevoegd, nl. vermijding. Die neem ik hier niet mee.Het streven naar macht en impact. Mensen die behoefte hebben aan macht hechten belang aan hun reputatie, status en erkenning. Ze voelen zich graag belangrijk en hebben behoefte om anderen (invloed) en de situatie te kunnen sturen en beïnvloeden. (impact)Scherp geformuleerd gaat macht over ‘het vermogen om zijn wil tegen weerstand door te zetten’. (Bauer-Jelinek) Doorzetten als je aan je noden wil voldoen. Nog anders gezegd is macht ‘de actieve mogelijkheid zonder voorafgaande toestemming van de ander veranderingen tot stand te brengen in diens reële situatie’.(Rahner)De behoefte aan presteren heeft te maken met het verlangen naar erkenning en vooruitgang en meesterschap. McClelland onderscheidt vier kenmerken die aansluiten bij de behoefte aan prestatie: het streven naar een gemiddelde complexiteit van de taak of uitdaging, verantwoordelijkheid voor de eigen prestaties, de behoefte aan feedback en het toepassen van innovatie/creativiteit. De behoefte aan autonomie heeft te maken met in controle zijn van je eigen gedrag en doelen. Een zekere vrijheid en zelfdeterminatie voelen. Waar we bij onze geboorte volledig afhankelijk zijn van onze ouders en andere zorgfiguren zullen we vanuit die afhankelijkheid en verbondenheid stapsgewijs onze vleugels uitslaan en onafhankelijker, autonomer en vrijer gaan handelen. De behoefte aan verbondenheid heeft te maken met een gevoel van erbij horen, hechting aan andere mensen en erkenning. Bij onze geboorte zijn wij mensen kwetsbare en afhankelijke wezens voor wie een optimale verbondenheid met de ‘eerste’ mensen en verzorgers in ons leven essentieel is voor veiligheid, geborgenheid en zorg. Deze afhankelijkheid van anderen blijft maar verschuift natuurlijk naar meer onafhankelijkheid en autonomie. De behoefte aan competentie gaat over meesterschap over taken verwerven en vaardigheden aanleren. Als mensen voelen dat ze de nodige vaardigheden voor succes hebben , zullen ze gemakkelijker actie ondernemen. Door competenties te ontwikkelen en benutten kan je autonomer en vrijer handelen en je verbondenheid met de groep versterken door je bijdrage en toegevoegde waarde. Het kan je zelfvertrouwen versterken.Deze 5 motivatoren of psychologische noden drijven je voort of zetten je in beweging om doelen om te zetten in resultaten. Opdracht :Het kan voor jezelf interessant zijn eens te onderzoeken wat jou in het algemeen drijft en motiveert om in beweging te komen, te groeien en veranderen. Zijn er motivatoren, psychologische behoeften die domineren, in het algemeen of in bepaalde context of situaties?Om je daarbij te helpen en je een beetje te forceren vraag ik leiders wel eens om 100% te verdelen over de 5 basis motivatoren.Een andere manier om dit te onderzoeken kan zijn om credibele feedback bronnen (je partner, goede vrienden, collega’s,…) te vragen wat zij het meest herkennen bij jou.Nog een andere manier is na te gaan wat je doet, hoe je reageert als je gefrustreerd wordt in het nastreven van je doelen en resultaten, of dat nu in de taak of de relatie is.