25e FLY wheeler : Radikaal ‘positief realistisch’

Hier zijn we terug met de flywheeler.  Als je op dit ogenblik het nieuws en de wereld een beetje volgt kan je moeilijk niet geraakt worden door een toenemende polarisering die zich lijkt door te zetten in ons land en wereldwijd.  Toch wel een zorgwekkende ontwikkeling die ook de nodige risico’s en onzekerheid met zich meebrengt.

Vanuit ons werk binnen FLY als coaches en adviseurs werken wij veel met leiders, teams en organisaties.  Daarbij is het constructief en productief omgaan met verschillen in identiteit, stijl, behoeften en belangen een wezenlijk onderdeel van ons werk waar weer veel tijd en aandacht naartoe gaat.  En soms (het lijkt meer en meer) vraagt dat ook om langer sluimerende en opgebouwde conflicten te ontmantelen door bemiddeling.

En dit zowel op het niveau van individuen, interacties en dynamieken tussen enkele mensen, teams en binnen organisaties.

Wij maken daarbij gebruik van enkele concepten of kaders en vooral reële cases om mensen te ondersteunen en uit te dagen om op een constructieve en productieve manier met elkaar in gesprek te gaan.  En ook bij het samen maken van keuzes en afspraken en het nemen van beslissingen.

En dit om echte of schijnbare verschillen in identiteit, stijl, behoeften en belangen te overstijgen.

Als je elkaar wil kunnen aanspreken op genomen engagementen, keuzes en beslissingen en de uitvoering ervan dien je eerst echt af te spreken met elkaar en je te verzekeren dat je echt een afspraak of beslissing hebt genomen.  Om tot een goede keuze en beslissing te komen die bovendien voldoende gedragen is dien je te bespreken en ook voldoende tegenspreken en doorspreken.  Teveel gaan we het verschil van mening (en wat er achter en onder ligt) uit de weg. Tot slot is het dan essentieel dat iedereen oprecht en zorgvuldig uitspreekt wat hij of zij denkt, voelt, ervaart… en aan informatie, kennis, ervaring, mening… wil inbrengen.  Gemakkelijker gezegd dan gedaan.

Als je samen in staat bent om voldoende psychologische veiligheid te ontwikkelen om ook ongemakkelijke gesprekken met elkaar te voeren maak je een ontzettend potentieel vrij en is de kans dat je verschillen constructief en productief benut veel groter.

In dit soort gesprekken spreek je dikwijls in verschillende lagen met elkaar zonder dat je je daar altijd even bewust van bent.  In goede gesprekken wissel je van gedachten en argumenten op verschillende niveaus.

Ik grijp hier graag terug op het concept voor machtsvrije dialoog dat Jurgen Habermas (een niet voor iedereen zo bekend Duits filosoof en socioloog van wereldniveau) heeft ontwikkeld.  Hij heeft zijn model vooral ontwikkeld met het oog op een deliberatieve democratie.  Wij vinden het bruikbaar op elk niveau van gesprek, discussie en debat.

Als je met elkaar in gesprek bent komt het erop aan om in eerste instantie verstaanbaar en begrijpelijk te spreken zodat ik kan begrijpen wat je zegt.  Daarnaast is het nodig om argumenten aan te dragen waarom je iets de waarheid vind of de realiteit het best weergeeft. (wat is waar?) Tevens kan het nodig zijn dat je argumenten met elkaar uitwisselt waarom bepaald gedrag juist en correct is, ethisch en moreel juist. (wat hoort?).  Tot slot is het hierbij van belang om oprecht en waarachtig te spreken.  Geen verborgen agenda’s, geen maskers waarachter verborgen wordt wat je echte beDOELingen of intenties zijn.  Of dit ook echt zo is kan je nooit met zekerheid weten. 

Ik denk dat we er een vijfde dimensie aan moeten toevoegen ‘de menselijke waardigheid van de ander erkennen en bevorderen’.

In een polariserende wereld waarbij machtspolitiek, dreigen, liegen en bedriegen en het demoniseren van de ander blijkbaar toeneemt lijkt dat niet zo evident.  In zo’n wereld moeten we ook zorgen dat we weerbaar zijn en ons niet laten afdreigen, bedriegen en beliegen.  En tegelijkertijd radikaal ‘positief realistisch’ blijven en de dialoog en het gesprek blijven opzoeken.

Zoals Willem Van Oranje reeds stelde ‘je moet niet slagen om te ondernemen’.  Ik parafraseer het graag en maak er van dat ‘je niet hoeft zeker te zijn dat je slaagt om toch te blijven proberen ‘.

We moeten blijven spreken ook al leidt het niet (onmiddelijk) tot de gewenste uitkomst.