15e FLY wheeler : emoties leiden!

Leon Vliegen wil samen met FLY en jullie een ‘FLY WHEELER’ beweging laten groeien.

Een vliegwiel is een mooie metafoor voor diepgaande en duurzame verandering en groei.

Dat doe je niet in een vingerknip.  Je brengt een vliegwiel op gang en in beweging.  In het begin loopt dat wat stroef en kost het veel inspanning en energie.  Eenmaal het op gang begint te komen gaat het alsmaar sneller en lijkt het meer en meer vanzelf te gaan.

FLY wheel is tevens het woord dat we bij FLY gebruiken voor ons ‘Leadership agility wheel’, of ‘FLY wheel’ zoals we het nu noemen.

Verder bouwend op de vorige flywheelers wil ik in nr. 15 over de rol van emoties en gevoelens in onze wendbaarheid.

Leid jij de emoties of leiden de emoties jou?

Deze zin geeft voor mij in essentie goed weer waarover emotionele onverstoorbaarheid en wendbaarheid gaat.  Het gaat er niet om dat de emoties en gevoelens er niet mogen zijn (als je dat al zou kunnen of willen bepalen).  Wel gaat het over de mate waarin jij op een bewuste manier leert omgaan met je emoties en gevoelens, je emoties en gevoelens leiden als het ware.

Er zijn een aantal elementen of voorwaarden die daarbij kunnen helpen :

- eerst en vooral emoties en gevoelens verwelkomen als een zinvol deel van onze menselijke conditie en als iets dat het leven nog meer  de moeite waard maakt.  Stel je maar eens een leven voor zonder emoties en gevoelens. (doe deze denk oefening eens echt) Bovendien vervullen ze een belangrijke functie.  Zonder emoties kunnen we zelfs niet beslissen.  Emoties zijn nodig om te kunnen beslissen en ons in beweging te zetten.

Nog teveel zal je horen ‘ik ben een rationeel mens, ik beslis op puur redelijke basis’.  Ja, het zal wel.  Welke verhaal vertel je jezelf dan?  Wat wil je dan geloven?  Wat ga je misschien uit de weg op deze manier?

- een rijkere taal ontwikkelen om je emoties en gevoelens op een meer granulaire wijze te kunnen ervaren en benoemen.  We zijn behoorlijk arm in het benoemen van onze precieze emoties en gevoelens.  Probeer je woordenschat voor emoties en gevoelens uit te breiden en te verfijnen.

- je triggers, uitlokkers die aanleiding kunnen geven tot snel en automatisch, en niet altijd bewust en doordacht reageren, beter leren kennen.  Hoe beter je die kent hoe meer kans dat er een lichtje gaat branden als je in een situatie komt die voor jou gemakkelijk aanleiding geeft tot het uitlokken van een bepaalde emotionele reactie.  Dat kan helpen om je niet te laten triggeren en uitlokken.  Dit kan helpen om emotie en ratio optimaal te laten samenwerken.

- je emotionele reactie leren reguleren

Er zijn een 3 tal mogelijke manieren om dat te doen

1. Je emotie en gevoelen (h)erkennen, toelaten, accepteren in plaats van veroordelen, het signaal of de boodschap van je emotie en gevoelen begrijpen, even pauzeren en bewust kiezen hoe je reageert en handelt. Je emotie en gevoelen hebben je iets belangrijks te vertellen.  Ze signaleren dat er iets dat voor jou zin-vol, waarde-vol en belangrijk is geraakt is. (terecht of niet terecht)  Dat is ook een belangrijke functie van emoties en gevoelens.
2. Je emotie en gevoelen de-construeren en herkaderen. Je emotie is er maar is niet noodzakelijk terecht.
3. Je verbinden met en verbeelden van een positieve emotie en situatie en je daardoor niet laten leiden door een onaangename of negatieve emotie. (Dit is voor de gevorderden zeg ik wel eens.)

 Het gaat er eigenlijk om je bewust te zijn van en bewust om te gaan met je emoties en gevoelens.  Het werk van neurowetenschapper, psycholoog en filosoof Antonio Damasio heeft ons het onderscheid tussen emoties, gevoelens en bewuste gevoelens leren kennen.  En de uitdrukking dat we eerder emotionele wezens zijn die ook kunnen denken.

Als je er meer over wil weten lees je best eens ‘Ik voel dus ik ben’ van Damasio.  Emotie en ratio zijn sterk met elkaar verbonden, meer dan velen van ons willen geloven en aanvaarden.  Het helpt ons meer dat te erkennen dan het te ontkennen. 

Cognitieve wendbaarheid (mentale valkuilen vermijden) (zie flywheeler 13) en emotionele wendbaarheid gaan samen en maken wendbaar en aangepast handelen mogelijk.