Experts in leiderschap
en leiderschapsontwikkeling

Hier zijn we terug met de flywheeler. De wereld en de werkelijkheid helder en omvattend waarnemen, ervaren en zien is in een turbulente tijd en in een ROOOMgeving nog belangrijker dan anders. De ROOOMgeving staat voor een omgeving waarin Risico, ongekenden, onvoorspelbaarheden en onzekerheid spelen en waarin de zaken snel veranderen en complex verbonden zijn. In zo’n omgeving kan een Fly eye heel nuttig zijn. Vliegen behoren tot de orde Diptera, en een van hun meest opvallende kenmerken is hun complexe *visie*. In tegenstelling tot mensen hebben vliegen een paar samengestelde ogen. Elk samengesteld oog bestaat uit: duizenden visuele eenheden omatideios genoemd. Deze omatidia werken samen om een ​​beeld te creëren waarmee de vlieg beweging, licht en verschillende kleuren kan detecteren. Het samengestelde oogontwerp zorgt ervoor dat vliegen een vrijwel panoramisch gezichtsveld hebben, waardoor ze snel bedreigingen of voedsel in de buurt kunnen identificeren. Hun ogen, die zich zijdelings op hun hoofd bevinden, zijn essentieel voor hun vermogen om te vliegen en te overleven. Heb je al eens een vlieg proberen vangen? Dan weet je wat ik bedoel. Je moet verdorie snel zijn en het vliegje echt wel met een verrassende wending te grazen nemen. Hoe kan een fly eye je van dienst zijn? Hoe meer en beter je de werkelijkheid kan waarnemen en zien, hoe beter je de werkelijkheid kan inschatten en begrijpen. Het laat je toe om een zo realistisch mogelijk model van de wereld te bouwen. Je brein maakt voortdurend vereenvoudigde modellen van de werkelijkheid. En stuurt die voortdurend bij op basis van bijkomende en nieuwe info om aldus te kunnen voorspellen wat er te gebeuren staat. De modellen die je bouwt hangen natuurlijk ook af van de bril die je opzet of de brillen die je opzet. Vanuit welk model van de wereld en de mens kijk jij naar de realiteit? Welke overtuigingen kleuren je perceptie? En om nog beter te zien en jezelf, de ander en de omgeving in te schatten moet je misschien met lenzen leren werken. Verschillende lenzen. Die je toelaten om in te zoomen en uit te zoomen. Van nabij kijken en vanop afstand kijken. En zo een kaleidoscopisch beeld te vormen. Werken met een fly eye, met verschillende brillen en lenzen vraagt om een echt open geest die vanuit echte nieuwsgierigheid en verwondering de werkelijkheid probeert te begrijpen en onderzoekt. Hoe zie jij de werkelijkheid, de realiteit Hoe neem jij waar, ervaar je jezelf, de ander, je team, de omgeving? Hoe open van geest kijk jij naar de wereld? Heb je de moed om : - echt te luisteren - van gedachten te wisselen (in de dubbele betekenis van het woord) - je oordeel op te schorten - …. Een inspirerend boek dat je geest kan opentrekken is ‘Gij zult (niet) oordelen. Wat doen oordelen met ons? Wat doen wij met oordelen?’ van Jürgen Mettepenningen en Luc Steyaert.

Hier zijn we terug met de flywheeler. In het werk dat ikzelf en wij bij FLY met teams, in leiderschapsprogramma’s, individuele coaching en conflictbemiddeling doen ervaren we dikwijls hoe belangrijk het is om moeilijke en oncomfortabele gesprekken niet uit de weg te gaan en op een verbindende en wendbare manier aan te gaan. Vertrouwen en veiligheid zijn cruciale voorwaarden om een verbindende relatie en communicatie op te bouwen. Vertrouwen kent meerdere aspecten. Essentieel is toch wel dat iemand oprecht en waarachtig spreekt en echt zegt wat hij of zijn denkt, voelt, meent…. Rekening houden met de gevoeligheden van een ander hoeft daar niet mee in tegenspraak te zijn. Vertrouwen wordt opgebouwd door transparante, eerlijke communicatie en consistente positieve interacties. Dit maakt dat het gesprek open en voorspelbaarder is. Onnodige onverwachte wendingen komen dan minder voor. Je weet dan waar je aan toe bent. En het komt als een schildpad en vertrekt te paard. Vertrouwen bouw je op basis van ervaringen. Je neemt een (klein) risico met iemand of in de relatie en je ziet (analyseert) wat er gebeurt. Zo bouw je langzaam maak zeker (of sneller) slim vertrouwen. Psychologische veiligheid is de overtuiging dat je in een team of organisatie zonder angst voor straf of vernedering risico mag nemen, je mening kunt geven, vragen kunt stellen, fouten kunt toegeven en hulp vragen. Wanneer een omgeving, situatie en de ander(en) als te vertrouwen en veilig ervaren worden is het gemakkelijker om vanuit een open mindset naar een situatie te kijken. De relationele en sociale onzekerheid, spanning en druk is dan beperkt. En dat helpt om ons cognitief open te stellen. Dit is op zijn beurt een belangrijke voorwaarde om aangepast en wendbaar te beslissen, handelen en actie te ondernemen. Helder denken, oordelen en beslissen wordt gemakkelijker als je geest rustig is. Dat is wat wij binnen FLY bedoelen met verbindend en wendbaar communiceren en samenwerken. Relatie en taak gaan samen. Samen op een productieve manier een doel nastreven gaat beter als we een constructieve relatie hebben en onderhouden. Dit geldt bij uitstek in een context waar de onzekerheid hoog is door de vele ongekenden en onvoorspelbaarheden, de mogelijke impact of gevolgen groot zijn, de meningen of belangen uit elkaar lopen en er hoogoplopende emoties mee gemoeid zijn. In het boek ‘Crucial conversations. Tools for talking when stakes are high’ vind je een kader en tips om moedig en vaardig om te leren gaan met dit soort gesprekken. Zij spreken over cruciale conversaties als er sprake is van hoge impact, verschil van mening en hoogoplopende emoties. Ikzelf heb er de onzekere en onvoorspelbare situatie aan toegevoegd. We leven nu eenmaal in een ‘nerver normal’ wereld. We voeren meer en meer cruciale conversaties die bovenstaande kenmerken vertonen. Dit soort risico’s in gesprekken vragen om lef en vaardigheid. Hierin investeren (door coaching, team coaching of leiderschapsprogramma’s ) zal opbrengen doordat het kan leiden tot betere beslissingen en uitvoering, minder frustratie en tijdverlies. Waar wacht je nog op?

Hier zijn we terug met de flywheeler. Met de winnaars van de Nobelprijs voor Economie Phillipe Aghion, Peter Howitt en Joel Mokyr als inspirator. Het boek van Philippe Aghion, Céline Antonin en Simon Bunel, ‘The Power of creative destruction. Economic upheavel and the weath of nations’ lag al, maar helaas nog ongelezen, in mijn boekenkast. Volgende week gelukkig een weekje vakantie aan zee. Onmiddellijk verzilveren die aankoop. Creatieve destructie door innovatie is wellicht een van de psychologische en mentaal meest uitdagende gedachte en nog meer praktijk. Bij uitstek een terrein waar je met risico, ongekenden, onvoorspelbaarheden en onzekerheden wordt geconfronteerd. En voor velen onder ons is dit oncomfortabel. Het gaat over durven de mogelijkheden, het opwaarts risico van creatieve destructie zien op niveau van de samenleving, economie, organisatie, individu… Het begrip komt van de Oostenrijkse econoom Joseph Schumpeter. Hij bedacht de term 'creatieve vernietiging', waarmee hij beschreef hoe oude industrieën worden vervangen door innovatieve. Schumpeter introduceerde het concept ondernemerschap als een belangrijke motor voor economische groei. Hij zag de mogelijkheden maar vreesde ook dat de effecten van creatieve destructie en het mogelijk paradoxale effect dat sommige landen en bedrijven te sterk worden en in staat zijn om hun macht en monopolie te gebruiken om een gelijk speelveld tegen te gaan en creatieve destructie en innovatie te ondergraven. Hij zag een risico dat de mogelijkheden en het potentieel dat ondernemerschap ons brengt zou kunnen ondergraven worden hierdoor. Het werk van de Nobelprijswinnaars en het boek van Aghion, e.a. gaat ook over hoe we als samenleving en vanuit de overheid ervoor kunnen zorgen dat er een gelijk speelveld blijft en een oriëntatie op duurzaamheid en sociale rechtvaardigheid kan gestimuleerd worden. Dat we gaan voor een duurzame en inclusieve groei. Op zijn beurt draagt dit ertoe bij om in tijden van onzekerheid en onveiligheid een maatschappelijk draagvlak te blijven creëren voor creatieve destructie en verandering. Creatieve destructie is immers van alle tijden. Er is altijd al onzekerheid geweest. Volatiliteit, onzekerheid, complexiteit en ambiguïteit was er ook vroeger al. Wat wel nieuw is is de snelheid waarmee onverwachte verandering en creatieve destructie zich doorzet stelt Peter Hinsen in zijn laatste boek ‘The uncertainty principle’. Hij spreekt over het ‘never normal’. Het is altijd al moeilijk geweest om te voorspellen. En zeker de toekomst volgens Niels Bohr, die andere Nobelprijs winnaar. Het is één van de grootste uitdagingen van onze samenleving om een platform te stimuleren waar we wendbaar leren omgaan met onverwachte verandering en creatieve destructie aan hoge snelheid. En positief realistisch te blijven omgaan hiermee. Dit is bij uitstek het terrein waarop we met FLY actief zijn en leiders en hun teams begeleiden. Je wendbaarheid verhogen en aangepast handelen in tijdens van onverwachte verandering en creatieve destructie vraagt om een positief realistische mindset, cognitieve, emotionele wendbaarheid en doordacht en doorvoeld wendbaar en aangepast actie nemen.